Urkunde 1345
Im sogenannten Roten Buch der Stadt Dortmund finden sich Aufzeichnungen über Streitigkeiten zwischen Dortmund und dem Grafen Adolf von der Mark und deren Schlichtung aus dem Jahr 1345.
Wortlaut
Die Urkunde ist in lateinischer Sprache verfasst und hat folgenden Wortlaut: [1]
Dat men de borghere van Dortmunde nicht vredelos sal leghen.
Anno domini 1345 circa festum penthokostos quidam noster concibis Johannes Schrighel ad nos veniens nobis exposuit, quod Bernhardus Suzenbich ipsum captavaverit prope curiam dictam Heyle et ipsum ad faciendum iuramentum fide data coegit ibidem die determinata et nominata redeundi. Die vero sui introitus comes Tremoniensis cum nostris adiutoribus seu stipendiariis quibusdam de nostro iussu et scitu illuc equitantes ipsum Bernhardum captivare volentes ipsum profugum in Lippia interfecerunt; postea ad querimoniam suorum fratrum et aliorum amicorum Randolphus dictus Hake de Herne tunc temporis gogravius in Unna ratione huiusmodi interfectionis nos et nostros concives proscriptos et exleges in comitia de Marka iudicavit in nostrum preiudicium et gravamen et contra nostram libertatem a divinis Romanorum imperatoribus ab antiqueo tempero nobis concessam et indultam.
De eodem.
Postea per Johannem de Summeren militem dictum Haken gogravium in Unna, Rotgherum Asschebruch officialem in Bochem, Rutgerum de Glatbeke officialem in Ekelinchoven et per Ottonem van dem Esekenwerke de Adolpho comite de Marka emissos et quosdam de consilio nostro et universitate opidi nostri ad hoc iunctos super domo nostri consilii concordia et amicitia fuit placitata sub forma infrascripta sub eodem anno domini feria 4 ante festum Symonis et Jude. [2] Quidam de nostro consilio et aliis nostris concivibus dictum comitem in Nunneherreke visitantes et Lambertus Beye tunc temporis proconsul ibidem in ecclesia in presentia comitis hec verba protulit: " Domine comes, vobis conquerimur nunc sicut prius, quod dictus Hake vester gegravius in Unna nos et nostros concives iniuste proscriptos et exleges iudicavit, quod nobis de iure fieri non potest neque debet." Ad hec Johannes Sumeren miles predictus de petitione et iussu comitis eiusdem et ex suo ore respondit, quod huiusmodi factum sibi esset tunc et postea molestum, et quod esset factum sine suo iussu et scitu p... quod si manufactores fuissent proscripti et huiusmodi proscriptio est et esset debet cedata annichiliata et totaliter deleta et libertates et privilegia nostra sicut pater et avus suus nobis tenere debet et observare. Quo facto idem Johannes de Sumeren miles de iussu et consensu suorum quatuor sociorum predictorum dixit: "Domine comes, iuxta placitata nostra quecunque adversus cives Tremoniensis habetis movenda, movere hoc loco et isto tempore potestis et super hoc ab eis solutionem vel ius accipietis et quecunque hic negligitis, illa erant quita, annichilata totaliter et deleta." Extunc ibidem ipse comes eodem Johanne milite presente nos septies impetiit.
Primo: quod dictum Vrethere sauum servum et ministrum captivavimus et ipsum super 20 marcis exactionavimus.
Secundo: quod adiutores et amici sui adiutores domini Coloniensis suos adversarios, qui sibi dampna intulerant, fugarent et insequerentur, qui in nostram civitatem se recipientes ibidem se sustentarunt et defenderunt, in quo dampnum sibi, ut asseruit, fecerimus.
Tertio, quod amicis et subditis suis annonam suam et cibaria sua ad nostram civitatem ducentibus negaverimus ea educi pro sua voluntate.
Quarto, quod sibi et quibusdam suis amicis quasdam arbores extraxerimus et quasdam arbores secaverimus, in quo sibi dampnum fecerimus.
Quinto, quod viam dictam Papelo foderimus et confregerimus, quod de iure facere non possemus.
Sexto, quod quedam puelle cives nostre acciperent et obtinerent bona quedam pheodalia Bernhardo dicto Dobbe, quorum proprietas ad ipsum pertenire dinosceretur.
Septimo, quod interfecerimus Bernhardum Suzenbik suum famulum, cuius emendam postulavit.
De responso.
Ad istas septem impetitiones respondimus per ordinem. Primo ad primum: Quod adiutores nostri dictum Vrethere captivaverunt nostrum inimicum, qui diu et sepius nostrum peius fecit et procuravit et ipsum super viginti marcas exactionavimus, in quo dicto comiti nullum dampnum intulimus sibi de iure emendandum. Tandem ad petitionem eiusdem comitis viginti marcas sibi dimisimus et literas suas super hoc datas sibi restituimus, literas vero suas et fratris sui de iuramento nobis datas obtinimus et adhuc habemus.
Secundo: quod quadam die dominica hora comestionis circa horam nonam quidam aliquos armatos manu insequentes ad portam nostram occidentalem venerunt, quod videntes nostri custodes eiusdem porte eam clauserunt et ambe partes infra munitionem nostram exteriorem dictam vorwerk bellantes una pars reliquam prevalendo expugnans eam expulsit et eandem muninitionem exteriorem clausit et ibidem se sustentavit. Quod primo dum percepimus mox advenimus et accepta sufficiente cautione ab adiutoribus domini Coloniensis, quod omnia ablata illo tempore de amicis comitis de Marka restituere et restaurare deberent, quod et factum fuit, portisque nostris apertis eos ex utraque parte quitomisimus iuxta libertatem nostre civitatis.
Tertio: quod iuxta amicitiam et confederationem illo tempore cum domino Coloniensi habitam nulla cibaria adversariis huismidu reque vendere neque dare possemus ex nostra civitate, tandem ab ipso obtinuiumus, quod (in) amicos et sibditos comitis de Marba cibaria ex nostra civitate in domos suas pro sua necessitate facere educere possemus, quod et factum est. Sed in congregationibus dictis reyse et hervart educere facere non potuimus, in quo etiam comiti de Marka nullum dampnum fecimus sibi de iure restaurandum.
Quarto: quod quasdam arbores in fundo nostrorum pascuorum iniuste plantatas et positas, ubi etiam arbores stantes quibusdam nostris concivibus pertinerent, extraximus, in quo etiam nullum dampnum sibi fecimus de iure emendandum.
Quinto: quod viam Papelo fodimus et infrefimus sitam in nostra iurisdictione et in libera comitia et in nostro proprio iuxta libertatem et gratiam nobis a sacre Romano imperio sufticienter concessam et indultam, quod omnes vias in nostra iurisdictione et libera comitia sitas statuere et eas munire possumus pro nostro et utilitate.
Sexto: quod dictus comes amicos suos ad nostram civitatem mitteret et auditis impetitione Bernhardi Dobben et responsione puellarum ipsi comiti ius super hoc tradere vellemus et iustitiam in ipsum arbitrari super hoc pronuntiandam.
Septimo: quod adiutores nostri Bernhardum Zuzenbic nostrum inimicum, qui diu et sepius nostrum malum egerat et procuraverat, cum Sobben et dicto Schulen profugum in Lippia interfecerunt ut dictum est superius, in quo etiam nullum dampnum fecimus sibi de iure refundendum.
Item Lamberto Beyen et Theoderico Overberch iuramentum super 6 articulos premissos prebentibus fuit ibidem dimissum.
Istis singulis peractis comes de Marca et nos totaliter fuimus separati et ad fundum concordati, ubi presentes interfuerunt quinque predicti ex parte ipsius comitis emissi et Rutgherus de Altena et Hermannus de Wickede milites Lambertus van der Rure, Hermannus et Bernhardus fratres de Wittene, Herbordus de Dunehove, Theodericus Nortkerke, Bernhardo filio Hermanni de Wittene et aliis quampluribus. Item ex parte civitatis interfuit Conradus comes Tremoniensis predictus, Conradus Cleppinc senior, Gots. de Hederminchusen, Winandus de Vimeren, Thidemannus Swarte iunior, Syghebodo Berstrate, homines imperiales, Volquinus de Hillen, Johannes van der Berstrate, Sygebodo iunior, Cristianus de Hengestenberche et etiam Mathias Schelewent et Johanes Colnema pluresque alii.
Bemerkungen
In der Urkunde wird u.a. Randolf Hake als Gograf von Unna erwähnt. Er war zudem Burgmann auf Burg Mark. Sein Gografenamt in Unna könnte darauf hindeuten, dass er zeitgleich Amtmann in Hamm gewesen ist, wie es für seinen (unmittelbaren?) Vorgänger Gerlach von Sümmern gegolten hat.